Al haar hele leven staat Marja Koedam op de markt, of zoals ze in Rotterdam zeggen ‘de mart’. Begonnen bij haar vader, runt ze nu alweer 22 jaar haar eigen groente- en fruitstal samen met haar man Henk. Weer of geen weer, Marja is altijd te vinden achter haar kraam. “Alleen als het weer onze waar bederft, blijven we thuis.”
Marja, je bent nu 61 jaar en hebt al heel wat zomers en winters meegemaakt op de markt. Herinner je je nog je warmste zomer en koudste winter?
“Vorig jaar zomer was het echt te warm voor goede zaken. Zelf hebben we niet zoveel last van de hitte; je kleedt je erop, drinkt genoeg en zorgt voor voldoende schaduw. Maar de mensen liggen dan liever op het strand dan dat ze naar de markt komen. Koude winters hebben we in Nederland natuurlijk ook genoeg gehad. Maar zodra het onder nul is, blijven we thuis omdat onze waar dan bevriest en onverkoopbaar is. Dus echt een koudste winter weet ik zo gauw niet. Of ja, alle winters met een koude oostenwind. Dan is het echt afzien.”
Wat is het heftigste weer dat je hebt meegemaakt?
“Dat was toen ik nog bij mijn vader op de markt stond in het centrum van Rotterdam. Het waaide die dag hard en ineens zag ik de hele markt op me af komen. Er raasde een windhoos over het marktplein die alle kramen mee de lucht in nam. Wij hebben toen razendsnel ingepakt: eerst het geld en de weegschalen veiliggesteld en toen onze handel. Wat me nog het beste van die dag is bij gebleven, naast de enorme chaos en ravage, was dat vooral oudere mensen gingen plunderen. Kennelijk dachten ze dat alles wat op de grond lag nu ineens gratis was.”
Hoe bereid je je voor op extreem weer?
“Het begint met goede kleding en goede schoenen. En ik draag eigenlijk altijd laagjes, want niets zo veranderlijk als het weer. Gelukkig dragen we geen stofjassen meer zoals mijn vader vroeger deed, dus kan ik gewoon iets gezelligs aan. Ik heb een winter- en een zomergarderobe en in de herfst mix ik die. De wagen kunnen we ook aanpassen aan het weer. In de winter hebben we straalkachels in de overkapping en spannen we rondom een zeil. In de zomer nemen we extra parasols mee en zetten we de producten dicht op elkaar zodat ze langer koel blijven.”
Vind je het werk zwaarder bij extreme temperaturen?
“Vooral als het heel warm is, vind ik het zwaarder. Van de hitte word je moe en omdat hete dagen minder druk zijn, duren ze extra lang. Ook in de kou is het harder aanpoten, maar dat doe je vanzelf om warm te blijven. Chagrijnig word ik niet van het weer, al is het niet altijd even leuk natuurlijk. Maar ik weet niet beter.”
“Ik heb een winter- en een zomergarderobe en in de herfst mix ik die.”
Hoe reageren klanten als je aan het werk bent in extreem weer?
“Vooral op koude dagen zijn de mensen lief voor ons. We staan meestal in de buurt van winkeliers die dan extra goed voor ons zorgen en kopjes koffie en broodjes brengen. We mogen ook altijd even binnen opwarmen. Klanten vinden ons stoer en dapper. Het leuke is dat ik het waarschijnlijk lang niet zo koud heb als zij. Als je de hele dag buiten bent, heb je het minder koud dan wanneer je even naar buiten gaat voor een boodschap.”
Heb je het weer erg zien veranderen in de afgelopen jaren en beïnvloedt dat de sfeer op de markt?
“De sfeer op de markt is de laatste jaren sowieso wel veranderd, maar dat heeft niet zozeer met het weer te maken als wel met de komst van bezorgdiensten. Mensen hoeven tegenwoordig niet meer de deur uit voor hun dagelijkse boodschappen en gaan dus ook minder naar de markt. Het weer speelt dan wel mee: als je niet echt naar de markt hoeft, ga je alleen met goed weer. Daarom staan we laatste tijd ook steeds vaker met vers fruit en smoothies op festivals. Dan zijn we minder afhankelijk van het weer en verzekerd van een bepaalde omzet.”
“Als je niet echt naar de markt hoeft, ga je alleen met goed weer.”
Heb je nog tips voor collega’s of andere mensen die buiten werken?
“Mijn zus, die ook op de markt staat, gebruikt in de winter altijd warmtepleisters en draagt handschoenen met verwarmingselementen. Dat is misschien nog een tip. Ik raad aan om vooral goed en warm te drinken, ook in de zomer. Dat is voor je lichaam het beste.”
Waar hoop je komende winter op?
“Minder wind.”
En komende zomer?
“Niet te warm, rond 25 °C zou mooi zijn.”
